Tóm tắt

Có thể hiểu một cách chung nhất, công trình của chúng tôi sẽ đi vào tìm hiểu một phần của cấu trúc ngôn ngữ cấu trúc ngữ pháp cú pháp và ngữ nghĩa của tiếng Anh và tiếng Việt, tìm ra những điểm giống nhau (dựa trên cơ sở các nét phố quát về ngôn ngữ loài người) giữa tiếng Anh, một ngôn ngữ thuộc hệ Ấn - Âu, và tiếng Việt, một ngôn ngữ thuộc hệ Ả - Úc (hay Nam Á) và đồng thời đi sáu phân tích những điểm khác nhau giữa hai ngôn ngữ (dựa trên cơ sở các nét đặc thù của từng thứ tiếng). Do tính đặc thù của công trình, chúng tôi chỉ xin tập trung vào ba vấn đề chính sau đây: (1) Động từ và động ngữ: Đây là địa hạt gay cấn nhất, phức tạp nhất đối với bất kỳ người học ngoại ngữ nào, bởi lẽ động từ chi phối các loại từ khác được sử dụng trong ngôn ngữ và động ngữ gộp cả các thành tố đi sau nó (các bố tố của động tử trong cấu trúc phức tạp của nó. Đặc biệt, trong trường hợp đối chiếu Anh - Việt, động từ tiếng Anh với đặc thù cơ bản bao gồm năm hình thái (tựu trung là V. V - s, V - ed,. V - ing, V - ed,) được sử dụng để diễn đạt các phạm trù ngữ pháp cơ bản: thi, thể, dạng và thức rất khác biệt với động từ tiếng Việt, chỉ với một hình thái duy nhất và với khái niệm khá mơ hồ về các phạm trù nói trên. Đồng thời, cấu trúc của động ngữ (dựa trên việc cấu tạo động từ và các bố tố của nó), việc phân biệt động tử thực nghĩa với các phần bổ trợ (trợ động từ trong tiếng Anh và các dấu hiệu cú pháp - ngữ nghĩa tương đương trong tiếng Việt) cũng là những vấn đề rối rắm đối với người Việt Nam học tiếng Anh (2) Danh ngữ, với tần suất sử dụng lớn nhất so với các loại cụm từ khác (tính ngữ, trạng ngữ và giới ngữ, với cấu trúc phổ quát bao gồm chính tố (hay đầu tố - head) và các định ngữ (hay điều biến tố - modifiers) và các ý nghĩa của danh ngữ là mối quan tâm thứ hai của chúng tôi. (3) Câu, với khái niệm truyền thống là câu đơn, câu ghép và câu phức, vốn dĩ giữa hai ngôn ngữ có những mẫu câu (patterns) cơ bản giống nhau và các mẫu câu mang tính đặc thù của từng ngôn ngữ - đặc biệt với ngôn ngữ đơn lập - tiếng Việt. Bên cạnh đó, việc sử dụng cấu trúc câu để tạo thành các phát ngôn, tạo thành các hoạt động lời nói (speech acts) cũng mang tính đặc thù đối với tiếng Anh và tiếng Việt, đồng thời cũng là trọng tâm nghiên cứu của chúng tôi.